Gripen kontra człowiek 2.0: AI pilotuje, człowiek reaguje – kto wygra powietrzny pojedynek?
INFORMACJA12-06-2025
Zwykle, gdy mówimy „sztuczna inteligencja za sterami myśliwca”, myślimy o symulacjach, komputerowych bitwach lub filmach science fiction. Ale tym razem nie chodzi o Hollywood. Chodzi o Szwecję, Niemcy i coś, co może zupełnie przedefiniować pojęcie „as przestworzy”.
Oto Project Beyond – militarna inicjatywa, w ramach której szwedzki Saab i niemiecki startup Helsing wypuścili w niebo Gripena E, pilotowanego nie przez człowieka, a przez AI o nazwie Centaur. I to nie w teście na sucho, ale w realnej walce powietrznej przeciwko pilotowi z krwi i kości.
In software, there are no generations, only speed. The swift integration and successful flight testing of Helsing’s Artificial Intelligence (AI) agent ‘Centaur’ in a Gripen E exemplifies the rapid capability advancement you can get from our fighter. https://t.co/pnK0mmwIrW
— Saab (@Saab) June 11, 2025
Centaur w kabinie: nie symuluje, tylko walczy
Od 28 maja do 3 czerwca 2025 roku nad szwedzkimi lasami rozegrał się pierwszy w historii pojedynek AI vs. człowiek w prawdziwych warunkach bojowych. System Centaur przejął stery Gripena E, by stanąć oko w oko z Gripenem D, za którego drążkiem siedział doświadczony pilot.
Nie mówimy o symulacjach – mówimy o myśliwcu wykonującym manewry, odczytującym dane radarowe i podejmującym decyzje bojowe w czasie rzeczywistym.
"Nie wiadomo, kto wygra – pilot musi być naprawdę czujny" - ostrzega Marcus Wandt, dyrektor innowacji w Saab i były as lotniczy.
30 lat w tydzień – jak wytrenowano Centaura?
Trudno w to uwierzyć, ale dane treningowe Centaura symulowały... trzy dekady doświadczenia lotniczego w zaledwie siedem dni. Dzięki mocy obliczeniowej i modelom predykcyjnym, AI uczyło się błyskawicznie: kiedy przyspieszyć, kiedy unikać, kiedy strzelać – nawet na dystansie ponad 100 km.
To pokazuje, że AI nie potrzebuje lat praktyki. Potrzebuje dobrych danych. I odpowiednio skalibrowanego radaru.
Człowiek kontra kod – kto ma lepszy refleks?
Wynik walki nie został oficjalnie ujawniony – nie o show tu chodziło, a o analizę możliwości. Ale jedno wiemy na pewno: AI w Gripenie nie była tylko pasażerem. To ona prowadziła grę.
"Na nowych systemach czy taktykach może być trudno nadążyć człowiekowi. Ale to szybko się zmienia" - podsumowuje Wandt.
Rewolucja nadchodzi: co to znaczy dla świata?
- Hybrida powietrzna – AI wspierająca pilota w czasie rzeczywistym to przyszłość NATO i partnerów Europy. Nie chodzi o eliminację człowieka, a o wzmocnienie jego skuteczności.
- Tempo innowacji – Project Beyond udowadnia, że nie trzeba lat, by zintegrować AI z bojowym sprzętem. Wystarczą... miesiące.
- Europejska niezależność militarna – Szwecja wysyła jasny sygnał: nie potrzebujemy importować przełomowych technologii. Potrafimy tworzyć je sami.
Co nas czeka?
- Kolejne loty testowe – zaplanowane do końca 2025 roku, mają udoskonalić manewry BVR (Beyond Visual Range), czyli walkę poza polem widzenia.
- Integracja z sojusznikami – AI-pilot wpisuje się w prace nad projektami Tempest i SCAF – europejskimi supermyśliwcami przyszłości.
- Nowe granice etyki – AI może podejmować decyzje, ale to człowiek musi być tym, który „naciska spust”.
AI za sterami? Tak. Ale to człowiek trzyma kompas etyczny
Centaur w Gripenie to nie science fiction. To nie teaser z gier wojennych. To realny dowód, że AI może działać w warunkach ekstremalnych, bez opóźnień i z zimną precyzją, jednocześnie współpracując z człowiekiem, a nie go zastępując.
To nowy rozdział w historii lotnictwa, gdzie algorytmy mają własne skrzydła – ale człowiek nadal pozostaje ich kontrolerem lotów.
Chcesz wiedzieć, kto będzie pierwszym krajem, który zintegrował AI-pilotów na pełną skalę? A może interesuje Cię, jak AI zmienia definicję wojskowej przewagi? Zostań z nami – bo to dopiero początek.
